GİRİŞ…
“Aliya” başlıklı bir önceki makalemde Bosna-Hersek’in ilk cumhurbaşkanı ve Bosna-Hersek’in Cumhurbaşkanlığı Konseyinin ilk başkanı olan Merhum Aliya İzzetbegoviç’in (1925-2003) vefatının 20. yıldönümü nedeniyle kendisini yâd etmiştim. Bugünkü makalemde de Bosna-Hersek’in özgürlük savaşı esnasında sanatı ile halkının yanında olan Dino Merlin’in kısa öz ve sanat yaşamı ile Merhum Aliya İzzetbegoviç için yazmış olduğu “Aliya Sen Olmasaydın” başlıklı şiirini okurlarla paylaşacağım.
SANATIYLA ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİNE KATILAN BİR SANATÇI…
Edin Dervişhalidoviç bilinen adıyla da bilinen Dino Merlin (d. 1962, Saraybosna) Boşnak şarkıcı, söz yazarı ve bestecidir. 1983 yılında Merlin grubunu kurarak müzik hayatına başlayan sanatçı, bu grupla beş albüm çıkarmıştır. 1991 yılında “Dino Merlin” adıyla solo kariyerine başlayan sanatçı, kısa sürede birçok önemli başarıya imza atmıştır. Dino Merlin, Bilge Devlet Adamı Merhum Aliya İzzetbegoviç adına da “Aliya Sen Olmasaydın” isimli bir şiir yazmıştır.
2003 yılında merhum Aliya İzzetbegoviç son yolculuğuna uğurlanırken, Bosna-Hersek’teki tüm radyolardan aynı ses duyulmuştu:
"Ne bi sjala ovako jako / Ova moja lijepa avlija / Ja bi svjetlo zvao mrakom / Da te nije Alija." (Bu kadar ışıltılı parlamazdı / Bu benim güzel avlum / Ben karanlığı ışık bilirdim / Aliya sen olmasaydın)?
"Aliya sen olmasaydın" anlamına gelen "Da te nije Alija." isimli bu ağıt, başta Müslüman Boşnaklar olmak üzere, tüm dünyadaki Aliya ve Bosna sevdalılarının diline pelesenk olmuştur. Her dinlenildiğinde insanı başka bir duygusal iklime sürükleyen bu güzel eserin sahibi, Bosnalı şarkıcı Dino Merlin’dir. Dino Merlin öncelikle Bosna-Hersek‘in, sonra dağılan Yugoslavya ve Balkanların önemli sanatçılarından biridir. Emir Kusturitsa ve Goran Bregovic gibi birçok ünlü isim, Bosna Savaşı esnasında, ülkeyi terk ederken Dino Merlin Saraybosna’yı terk etmeyerek farkını ortaya koymuştur. Savaş esnasında da şarkı söylemeye devam etmiş ve şarkılarıyla Saraybosna’yı savunmuştur.
Dino Merlin 1 Mart 1992 yılında Yugoslavya’dan ayrılan ve 6 Nisan 1992 tarihinde de resmî bağımsızlığını ilan eden Bosna-Hersek’in milli marşını yazmıştır. O ülkesine olan sevdasını "Jedna si jedina / Moja domovina / Jedna si jedina / Bosna i Hercegovina" (Sen biricik yegânemsin / Sahip olduğum tek memleket / Sen biricik yegânemsin / Bosna-Hersek) mısralarıyla kaleme almıştır. 1998 yılına kadar da Dino Merlin’in "Jedna Si Jedina" marşı, Bosna-Hersek Milli Marşı olmuştur. 1998 yılında Dusan Sestic tarafından bestelenen "Intermeco" adlı güftesiz marş, "Jedna Si Jedina" ile değiştirilerek, resmî marş olarak kabul edilmiştir. Ancak bugün birçok Boşnak, hâlâ millî marş olarak Jedna Si Jedina’yı kabul etmektedir. Edin Dervishalidovic in söz, müzik ve beste yaparken Bosna sevgisinden beslendiği eserlerinden rahatlıkla gözlemleniyor.
ALİYA SEN OLMASAYDIN
Güneşin doğduğu, yıldızların olduğu yerde
Gökyüzünde bulutların olmadığı yerde
Saf ruhların yuva kurduğu yerde
Karanlıktan aydınlığa çıkılan yerde
Başımı oraya çevirdim,
Herkesi çağıran sesin geldiği kaleye,
Gözlerimi kapattım, ellerimi uzattım,
Rüyalarıma uçmaları için izin verdim.
Gözlerimi kapattım, ellerimi uzattım,
Rüyalarıma uçmaları için izin verdim.
Bu kadar parlak parlayamazdı,
Benim güzel avlum.
Ben karanlığı aydınlık bilirdim.
Aliya sen olmasaydın.
Kelimelerden korktum, şarkılardan korktum.
Unutulmuş bir günah olduğunu düşündüm.
Dinleyen kimsenin olmadığını düşündüm.
Bir tane var, tabii ki bir tane var, ruhun dinliyor.
Bu kadar parlak parlayamazdı
Benim güzel avlum.
Ben karanlığı aydınlık bilirdim
Aliya sen olmasaydın.
© 2023. Bu makalenin / yazının içeriğinin telif hakları yazarına ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.
KAYNAKLAR
---; Aliya Sen Olmasaydın, /www.muharrembalci.com/siirler/paylasim/202.pdf, Erişim Tarihi: 15.10.2023.
---; Bosna da Bir Osmanlı Bilgesi: Aliya İzzetbegoviç, 28.10.2006, https://www.milligazete.com.tr/haber/1012386/bosna-da-bir-osmanli-bilgesi-aliya-izzetbegovic, Erişim Tarihi: 15.10.2023.
---; Dino Merlin, https://www.bosnahersek.ba/dino-merlin/, Erişim Tarihi: 15.10.2023.
Çetik, Burak; “Saraybosna’dan Bir Nefes: Dino Merlin”, 29.04.2023, https://www.gzt.com/mecra/saraybosnadan bir-nefes-dino-merlin-3745858, Erişim Tarihi: 15.10.2023.
---; Edine, dobro dosli na İstanbulu, 28.5.2007, https://www.milligazete.com.tr/haber/1010843/edine-dobro-dosli-na-istanbulu, Erişim Tarihi: 15.10.2023.
Hayırlı, Alişan; Balkan Gezisi, https://www.celikhanhaber.com/makale/balkan-gezisi-3157.html, Erişim Tarihi: 15.10.2023.
Yavaç, Selman, “Aliya Sen Ölmeseydin”, HTTPS://WWW.GAZETEBİLKENT.COM/POLİTİKA/511/DA-TE-NİJE-ALİJA/, , , Erişim Tarihi: 15.10. 2023.