Fon arz edenlerle fon talep edenlerin belirli kurallar ölçüsünde bir araya geldiği organize olmuş ortama ve bu şekilde işlemlerin yapıldığı kuruluşa en basit haliyle biz Borsa diyoruz. Borsalar, bir taraftan bu işlemi gerçekleştirirken bir taraftan da işletmelerin bankalardan ya da başka alanlardan borçlanmasını kısıtlayıp halktan borçlanmasına zemin hazırlar. Bu sayede oluşan gelirin veya kârın bir bölümünü halka aktararak gelir dağılımın da adaletli olmasını gerçekleştirir.
Elbette bu yazıda sizlere işin teknik ve teorik tarafını anlatmayacağım. Herkesin anlayacağı bir dilden Borsa’nın küçük yatırımcının kazancının elinden alındığı bir ortama nasıl dönüştürüldüğünü en basit ifade ile anlatacağım. Ama konuya başlamadan önce şu klasik ve gerçeği ispatlanmış söz ile başlayacağım. Birinci dünya savaşı bitmiş üzerinden bir süre geçmiş ülke ekonomileri sıkıntıya düşmüş 1776’dan beri uygulanan ve bir sorun yaratmayan Klasik düşünce sorgulanmaya başlamış önce ABD borsalarında başlayan ve tüm dünyayı saran ekonomik buhran başlamış ve ekonomiler zincirlenme kötüye gitmeye başlamıştı. İşte bu ortamda ABD Borsalarında yaşanan düşüşten sonra İngiliz iktisatçı J.M. Keynes borsaları şöyle tanımlamıştı: “Borsalar yasal bir kumarhanedir” Bu söz üzerinden yaklaşık bir asır geçmiş ve geri kalmış ülkelerde uygulan yanlış ekonomik politikalar, alınan yanlış kararlar, her gün içinden çıkılmaz bir belirsizliğin yaşandığı ortamda gerçekleşti bir kez daha.
Peki şimdi akıllardaki soruyu soralım:
1-Borsa endekslerinin yükselmesi neyi ifade ediyor?
2- Borsada küçük yatırımcı nasıl soyulur?
Borsadaki endeks aslında şunu ifade eder:
Borsa endeksi, bir ülkenin borsadaki piyasa performansını ölçer. Bir grup şirketin hisse senetlerinin fiyatları baz alınarak hesaplanır. Borsa endeksi sayesinde yatırımcılar piyasadaki hareketleri izleme imkânı bulur. Borsa endeksi, adeta borsadaki nabzı tutan bir göstergedir. Bu gösterge, belirli bir borsada işlem gören önemli hisse senetlerinin fiyatlarını ve performansını temsil eder. Endeks, genellikle seçilen hisse senetlerinin ağırlıklı ortalamasını alarak hesaplanır ve piyasadaki genel eğilimi yansıtır. Borsa endeksleri, yatırımcılara pazarın genel performansı hakkında bilgi verir. Endeksler, borsadaki genel eğilimi ölçmek, piyasadaki dalgalanmaları izlemek ve yatırım portföylerini değerlendirmek için kullanılır. Borsa endeksleri, yatırımcılara piyasa trendleri hakkında bilgi verirken, aynı zamanda ekonomik göstergelerin ve şirket performanslarının genel bir göstergesi olarak da hizmet eder. Bu nedenle, borsa endeksleri, yatırımcıların portföylerini çeşitlendirmesine, riskleri yönetmesine ve uzun vadeli yatırım stratejileri geliştirmesine yardımcı olur.
Gelelim ikinci ve asıl can alıcı soruya. Borsada küçük yatırımcı nasıl soyulur?
a-Aslında herşey Herkesin kolay yoldan para kazanmanın yolunu araya başlamasıyla ve bir koyup üç almanın hesaplarını yapmaya başlamasıyla start aldı.
b-Elbette bu da yeterli olmadı bunun yanı sıra. Borsada tek değişmeyen, denetimler oldu.
c-Büyük oyuncular. Perde arkasındaki patronlar sürekli korunup, kollandılar. Küçük oyuncular. Ufak karlar için takla atanlar sürekli denetime takıldılar.
d-Patron, yaptığı/yaptırdığı operasyonlar ile yüzlerce milyon dolar götürürken kimse ses çıkarmadı.
e- Şirketin mal varlığı 10-20 kat fazla gösteriliyor.
f- Borsa ile ilgili haberlerin büyük çoğunluğunda şirketin çok büyük yatırım hedefleri olduğu yazdırılıyor.
g- Kendi aralarında yaptıkları hileli al-sat işlemleri ile günlük işlem hacmi yüksek gösteriliyor.
h-Şirkete bağlı, yurtdışında ek şirketler kuruluyor. A şirketi dışarıya kurduğu şirketten çok pahalı mallar alıyor. Kazanç dışarıya aktarılmış oluyor. Hisseyi alanlar para kazanamıyor. Kağıt fabrikası X ülkesinden aldığı kağıdı Y ülkesindeki şirketine satıyor. Y şirketi bunu 3-5 kat pahalı bedelle Türkiye'deki ana şirkete satıyor.
SONUÇ:
Borsadaki şirketlerin neredeyse yüzde 90'ı ortaklarını, küçük yatırımcıları soyma, aldatma, uyutma işi yapıyor. 1986 yılından bu yana geçen süreçte halka açık şirketlerin fiyat grafiklerini dolar bazında inceleyin. Yüzde 90'ının son 37 yılda reel olarak zerre kazanç sağlamadığını göreceksiniz. Bunu isteyen herkese kanıtlayabilirim. Borsada namuslu, şeffaf, adil şirket sayısı 50'yi geçmiyor.