Giriş
I. Dünya Savaşı’nın sonlarında Filistin Cephesinde yaşanan ve Türk kuvvetlerinin ağır bir yenilgisiyle sonuçlanan Nablus Muharebesine ilişkin dört bölüm hâlinde yayımlanması planlanan yazımızın bugün ikinci bölümünü (bu makale sayfasının sınırlılıkları kapsamında) okurlarımızla paylaşacağız. Yazı dizimizin dünkü bölümünde 1916-1918 döneminde yaşanan gelişmeler özet olarak verilmiş ve ardından da tarafların kuvvet durumu paylaşılmıştı. Bugünkü makalemizde de 19 Eylül 1918 tarihinde gerçekleşen Nablus Muharebesi’nden bahsedeceğiz.
Nablus Muhârebesi
19 Eylül günü saat 04.35’te 8. Ordunun sağ kanadının sahilden dağlara kadar tüm mevzilerine şiddetli bir baraj ateşi açıldı. Sabah gün ağardıktan hemen sonra 7. ve 8. Orduların komuta binalarının ve bunlara bağlı komutanlıkların çadırlı ordugâhlarının ve Yıldırım Orduları Grubunun Affule’deki telefon santralinin üzerinde İngilizlerin uçak filoları bombardımana başladılar ve telefon hatlarını kısmen tahrip ettiler. Ayrıca karayolu da sabah saatlerinde Araplar tarafından kesilmişti. Tulkerim ile Nasıra arasındaki telefon ve teleks bağlantısı sabah 07.00’ye doğru kopmuştu.
Sahil kesiminden de cephe boyunca saat 07.30’da şiddetli bir İngiliz taarruzu başlamıştı. 8. Ordu K.lığının telsiz istasyonu artık çağrılara cevap vermiyordu.
Denizden donanmanın, havadan da uçakların yoğun ateş desteği altında gerçekleşen bu taarruzun daha ilk saatlerinde Yıldırım Ordularının muhabere araçlarının tahrip olması sonucu birliklerin birbirleri ile irtibatı kopmuş ve böylece İngiliz kuvvetlerine karşı müşterek hareket etme imkânı kalmamıştır.
Bu yoğun ateşin koruması altında İngiliz piyadeleri taarruza geçerek ilk hamlede 7. Ve 20. Tümenlerin mevzilerini ele geçirdi. Hızla ilerleyen İngiliz birlikleri cepheyi, telafisi mümkün olmayacak şekilde yarmıştı.
Eşzamanlı olarak sahil boyunca ilerleyen güçlü İngiliz süvarileri de aynı gün 8. Ordu karargâhının konuşlu olduğu olan Tul Kerim’i işgâl etmişlerdi.
8. Ordu ağır bir darbe almıştı. 7. Ordu K.lığı da sabah saat 09.00-10.00 arasında Nablus’ta bulunan Alman Albay Oppen’den aldığı habere göre (8. Ordunun) sağ kanat grubunun sahil kesimindeki cephesinin yarıldığını ve İngiliz Süvari Birliklerinin de sâhil boyunca kuzeye doğru ilerlediğini öğrenmişti.
Aynı gün cepheden 40-50 km geride bulunan Mareşal Sanders’in karargâhının bulunduğu Nasıra kasabasına girip komutanı esir almak isteyen İngiliz kuvvetleri ise güçlükle geri püskürtülmüştü. Ancak ertesi gün İngiliz birliklerinin Nasıra kasabasına tekrar taarruzu üzerine Yıldırım Orduları Grubu Karargâhı perişan bir hâlde ve kaçarcasına kuzeye çekilmiş, Mareşal Sanders genel ricat emri vermiş, ilerleyen saatlerde de Nasıra, İngilizlerin eline geçmişti.
Edward Erickson, Nablus Muhârebesi’nin, General Allenby tarafından bir imhâ muhârebesi olarak tasarlanıp icra edilmiş olduğunu ve 20. Yüzyılın en kesin sonuçlu zaferlerinden biri olduğunu, bu zafer sonucu Filistin Cephesi’ndeki Osmanlı ordularının muharip gücünün General Allenby komutasındaki İngiliz kuvvetleri tarafından imhâ edildiğini, Yıldırım Orduları Grubunun bu savaşta aldığı yenilginin, Osmanlı kuvvetlerinin, I. Dünya Savaşı’nda İngiliz kuvvetleri karşısındaki uğradığı en ağır yenilgi olduğunu belirtmektedir.
(Devam edecek)
© 2023. Bu makalenin / yazının içeriğinin telif hakları yazarına ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.
KAYNAKLAR
----; Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi: Sina - Filistin Cephesi, C. IV/2, Gnkur. ATASE Başkanlığı Yay., Ankara 1986.
----; General Allenby’nin Raporu, Filistin Bozgunu (İngilizceden çev.: Ağır Topçu Üsteğmen Hikmet) (Osmanlıcadan çev.: Emekli General Nuri Taşdelen), Orhaniye Bsmv., İstanbul 1919.
Arı, Kemâl; I. Dünya Savaş Kronolojisi, Gnkur.Bsmv., Ankara 1997.
Belen, Fahri; Birinci Cihan Harbinde Türk Harbi 1918 Yılı Hareketleri, C. 5, Gnkur.Bsmv., Ankara 1967.
Çulcu, Murat; Arşivi Kaybolan Savaş Sina Filistin-Suriye Cephesi, Birinci Baskı, KASTAŞ Yayınevi, İstanbul 2009.
Emekli Miralay Steuber, Yıldırım, (Çev.: Kaymakam Nihat), Askerî Matbaa, İstanbul 1932.
Erickson, Edward J; Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusu, (Çev.: Kerim Bağrıaçık), 1. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2009.
Paksoy, İrfan; Cihan Harbi’nde Osmanlı Devleti, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 2018.
Perrett, Bryan; Megiddo 1918, 1. Baskı, Osprey Publishing Print, Great Britain 1999.
Sanders, Liman von; Türkiye’de Beş Yıl, (Çev.: M.Şevki Yazman), Burçak Yayınevi, İstanbul 1968.
Şükrü Mahmut Nedim, Filistin Savaşı (1914-1918), (Çev.: Abdullah Es), Gnkur.Bsmv., Ankara 1995.