“Avrupa Birliği, Rusya'nı yan geçerek daha güvenilir ortaklara yönelmeye karar verdi". Bu sözleri söyleyen Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in ziyaret ettiği ilk ortak ülke Azerbaycandı. Hanım Başkan bu hafta başında Bakü'deydi. O ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Avrupa'nın enerji tedarikine büyük katkı sağlayacak ve Rus gazına olan bağımlılığı azaltacak, hem de Azerbaycan-Avrupa Birliği ilişkilerinde yeni bir sayfanın başlangıcı olan önemli bir belgeyi - "Azerbaycan Cumhuriyeti ile Avrupa Birliği arasında enerji alanında Stratejik Ortaklık Mutabakat Memorandum"unu imzaladılar. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in "gelecek için yol haritası" olarak adlandırdığı belgede birçok önemli nokta yer alıyor.
Her şeyden önce, memorandum Azerbaycan'dan Avrupa Birliği'ne şu anda tedarik edilen gazın hacminin iki katına çıkarılmasını öngörüyor. Geçen yıl, Güney Gaz Koridoru aracılığıyla Azerbaycan'dan Avrupa'ya 8 milyar metreküpten fazla "mavi yakıt" taşındığını belirtmek gerekir. Bu hacmin 2022 yılında 10 milyar metreküpe, gelecek yıl ise 12 milyar metreküpe çıkarılması planlanmaktadır. Önümüzdeki birkaç yıl içinde taşınacak gazın 20 milyar metreküpe çıkarılması öngörülüyor.
Azerbaycan gazının Avrupa'nın güneyine taşındığı Güney Gaz Koridoru'nun Avrupa kısmı olan Trans-Adriyatik Gaz Boru Hattı (TAP) ile İtalya, Yunanistan ve Bulgaristan'a tedariğine 31 Aralık 2020-de başlanıldı. TAP'ın toplam uzunluğu 878 km olup, bunun 550 km'si Yunanistan'ın kuzeyinden, 215 km'si Arnavutluk'tan, 105 km'si Adriyatik Denizi'nden ve 8 km'si İtalya topraklarından geçmektedir. TAP Azerbaycan gazının Avrupa'ya taşınması için altyapı oluşturulmasını öngören Güney Gaz Koridoru projesinin son bileşenidir. Azerbaycan'ın "Şahdeniz" gaz sahasından üretilen doğal gaz, Güney Gaz Koridoru - genişletilmiş Güney Kafkasya Boru Hattı (Bakü-Tiflis-Erzurum Gaz Boru Hattı), TANAP (Trans Anadolu Boru Hattı) ve TAP -yoluyla Türkiye ve Güney Avrupa'ya ihraç edilmektedir.
Bugün TAP aracılığıyla Avrupa'ya günde 28 milyon metreküpten fazla gaz ulaştırılıyor. Şu anda TAP'ın iletim kapasitesi yılda 10 milyar metreküp. Bununla birlikte, boru hattının iletim kapasitesi gaz iletimini yılda 20 milyar metreküpe, yani iki katına çıkarmaya izin veriyor. Bakü Memorandumu ile Avrupa Birliği, Güney Gaz Koridoru'nu genişletmeyi taahhüt etmiştir.
Memorandumda bir diğer önemli nokta da yenilenebilir enerji ile ilgili. Azerbaycan'ın yenilenebilir enerji alanında büyük bir potansiyele sahip olduğunu söyleyen Avrupa Komisyonu Başkanı Sayın Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği'nin bu alanda da Azerbaycanla yakın işbirliği yapma niyetini açıkladı:
"Azerbaycan, yakıt tedarikçisi olmanın yanı sıra, Avrupa Birliği'ne yenilenebilir enerji sağlayan önemli ve güvenilir bir ortak haline gelecektir."
Azerbaycan'ın artık rüzgar ve güneş enerjisine yatırım yapma sürecini başlattığını da belirtmek gerekir. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Azerbaycan'ın bu alandaki potansiyelinin ön değerlendirmesinin yapıldığını belirtmiş: "Karabağ ve Doğu Zengezur'un kurtarılmış bölgelerinde güneş ve rüzgar enerjisi potansiyelinin 9200 megavat olduğunu söyleyebilirim. Hazar Denizi'ndeki rüzgar enerjisi potansiyeli 157 gigawatt'a eşittir”. Böylece, yakın gelecekte Azerbaycan sadece hidrokarbon rezervleriyle diyil, hem de yenilenebilir enerji üreticisi gibi de kendini tanıta bilecek. Bundan Avrupa'nın da pay alıcağı kuşkusuzdur.
