Giriş…
Eura24’teki bir önceki yazımın devamı da addedilebilecek bugünkü makalemin konusu, Kıbrıs’ta 20-21 Ocak 1963 tarihinde Rum çeteler tarafından adadaki Türklere karşı başlatılan Kanlı Noel Saldırısı kapsamında katledilen Ayvasıllı Dokuz Şehit’e dair olacak...
Kanlı Noel Saldırısı hakkında…
Kanlı Noel Saldırısı, Kıbrıs'taki Rum milisler / çeteler tarafından 20 - 21 Aralık 1963 tarihinde Kıbrıs Türklerine karşı başlatılan silahlı saldırılara verilen isim olup Kıbrıs Adasındaki toplumlararası çatışmaların da başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
20-21 Aralık 1963 gecesi, Lefkoşa'nın Tahtakale semtinde otomobillere açılan ateş sonucunda iki Türk öldürülmüş, devam eden EOKA mensubu Rumların saldırıları kapsamında ilk başta 30 köy, toplamda ise 103 köy saldırıya mâruz kalmış, bu çerçevede Lefkoşa’nın Küçük Kaymaklı semti kuşatma altına alınmış, Kanlıdere bölgesinde Türklere karşı saldırı düzenlenmiş, Larnaka ve Tuzla'da Türk evlerine ateş açılmış ve dokuz kişi öldürülmüş, bölgedeki 13 Türk köyünün sakinleri de 23 Aralık gününden itibaren daha büyük Türk köylerine göç etmiştir.
Sonuç olarak Kanlı Noel Saldırısı kapsamında meydana gelen olaylarda toplam 364 Kıbrıs Türk’ü ile 174 Kıbrıslı Rum hayatını kaybetmiştir.
Ayvasıl’da Ne Olmuştu?
Ayvasıl ya da güncel ismiyle Türkeli, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Lefkoşa ilçesine bağlı Gönyeli – Alayköy belediyesine bağlı bir köydür.
Kanlı Noel Saldırısı kapsamında Rum EOKA tedhiş örgütünün saldırdığı Türk yerleşim merkezlerinden biri de Ayvasıl köyüydü. Bu köye 24 Aralı 1962 tarihinde yapılan saldırı kapsamında köy sakini dokuz Kıbrıslı Türk hunharca katledilmiştir.
KKTC Kayıplar Komitesi tarafından Lefkoşe’nin kuzeyindeki Tekke mevkiinde yürütülen kazılar sonucu bu dokuz şehitten sekizinin bulunan kemikleri yapılan DNA testleri kimliklendirilmiş, dokuzuncu şehit için de Kayıplar Komitesi’nin yürütmekte olduğu çalışmalar devam etmektedir.
Ayvasıllı dokuz Kıbrıslı Türk, 24 Aralık 1963 tarihinde Rum EOKA terör örgütü tarafından katledilmelerinin ardından köy sâkinleri tarafından Ayvasıl Kıbrıslı Türk Mezarlığı dışındaki bir toplu mezara gömülmüşlerdi. Ardından 13 Ocak 1964 tarihinde Kıbrıslı Türk yetkililer Ayvasıl Kıbrıslı Türk Mezarlığı dışındaki toplu mezarlarda kazı yürüterek burada buldukları 21 veya 22 Kıbrıslı Türk’ün naaşını “Ayvasıl Şehidi” adı altında Tekke Bahçesi’ne defnetmişlerdi. Ancak bu yapılırken, defnettikleri Kıbrıslı Türkler için ciddî bir kimliklendirme çalışması yapmamışlar ve aileleri de bundan haberdar etmemişlerdi. Ayvasıllı Kıbrıslı Türklerle birlikte toplu mezarlarda bazı “kayıp” Kıbrıslı Türklerin naaşları da bulunmuştu. Bunlar, Lefkoşa’nın çeşitli bölgelerinde bazı Kıbrıslı Rumlar tarafından öldürüldükten sonra Lefkoşa Genel Hastanesi morguna konulan Kıbrıslı Türklerdi… Kıbrıslı Rum yetkililer Kızılhaç aracılığıyla Kıbrıslı Türk yetkililere “Gelin, morgdaki ölülerinizi alın.” diyerek haber göndermiş, bu habere bir de liste eklemişti. Kıbrıslı Rum yetkililer, morgda bulunan bu Kıbrıslı Türklerin kimliklerini belirleyebildiklerini bu listeye yazmışlar ve listeyi de Kıbrıslı Türk makamlarına ulaştırmışlardı. Fakat Kıbrıslı Türk makamlar gidip bu naaşları morgdan almamış ya da alamamışlardı. Kıbrıslı Rumlar da bir süre sonra bu naaşları alarak Ayvasıl Kıbrıslı Türk mezarlığı dışındaki toplu mezarlara defnetmişlerdi.
İşte 13 Ocak 1964’te Kıbrıslı Türk yetkililer tarafından yapılan kazılarda bu gruptan bazı insanların naaşları bulunmuş fakat eldeki listeyle herhangi bir karşılaştırma veya herhangi bir araştırma yapılmaksızın, tümü de “Ayvasıl Şehidi” adı altında, çoğu da üstünde isim dahi yazmayan mezarlara gömülmüşlerdi.
Tekke Bahçesi’nde bazı “kayıplar”ın da “Ayvasıl Şehidi” adı altında gömülmüş olduğu 2007 yılında belgeleri ve röportajlarıyla ortaya çıkarıldığında resmî makamlar tarafından Kayıplar Komitesi’ne burada kazı yapma izni verilmemişti. Hayli bir mücadele sonrasında KKTC Bakanlar Kurulu kararıyla Ayvasıl’dan getirilip Tekke Bahçesi’ne defnedilmiş olanların mezarlarında Kayıplar Komitesi’ne kazı izni verilmişti… Böylece bazı “kayıplar”dan geride kalanlar bulunabilmişti… Ardından da 22 Ocak 2018 tarihinde, Ayvasıl köyünde katledilen ve DNA testleriyle kimliklendirilmiş olan Ayvasıllı sekiz Kıbrıslı Türk için cenaze töreni yapılmış, ardından da Tekke Bahçesi şehitliğine defnedilmiştir.
Şühedâya…
Kanlı Noel Saldırısının Ayvasıllı dokuz şehidini de bu vesileyle rahmetle anmış olalım. Cümlesinin kabirleri nur, mekânları cennet olsun.
