GİRİŞ…
Eura24 haber sitesindeki son iki makalemin bir anlamda devamı addedilebilecek bugünkü makalemin konusu Kıbrıslı Şair Özker Yaşın ve onun Kıbrıs’ta Rum EOKA tedhiş örgütü tarafından 20-21 Aralık 1963 tarihinde Türklere karşı başlatılan Kanlı Noel Saldırısı kapsamında 26 Aralık 1963 tarihinde katledilen “Ayvasıllı Dokuz Şehit”e ithâfen yazmış olduğu bir şiiri olacak...
ÖZKER YAŞIN…
Lefkoşa’da doğmuş olan Özker Yaşın (1932-2011 orta öğrenimini Türkiye’de bitirip tekrar Kıbrıs’a dönmüş, reklamcılık ve muhabirlik yapmış ardından “Savaş” adlı bir gazete çıkarmış ve bir kitabevi kurmuştur. Kıbrıslı mücâhitlerin mücâdelesine ve Kıbrıslı Türklerin sorunlarına bütün gücüyle destek vermiştir.
Kıbrıs Türk edebiyatının en önemli şair ve yazarlarından olan Yaşın’ın çok sayıda şiir kitabı, romanı ve anlatı kitapları mevcut olup eserlerinde, Kıbrıs’ta yaşanan olayları kendi düşünce dünyasından ve gözlemlerinden yola çıkarak kaleme almıştır.
Şiirlerinde, hem Kıbrıs’ta yaşanan çalkantılar ve çatışmalar, hem de kendi yaşadıkları; konu teşkil etmiş, bu şiirlerdeki dil ve üslûbu, kavramları belirlemiştir.
Yaşın’ın hayatındaki pek çok olay, çevresindeki insanlar, Kıbrıs’ta Türk halkının topluca yaşadığı acılar, şiirlerinde, yer yer kronolojik bir akış içinde takip edilebilmektedir.
Şiirlerindeki folklorik unsurlar dikkat çekicidir. Yaşın’ın şiirlerindeki dil, açık, sade, akıcı bir Türkçe’dir. Bu dili süsleme endişesi yoktur. Yerel söyleyiş, farklı bir özellik ve orijinalite çabası içinde değildir. Halk kültüründen ve edebiyatından şiirlerine sızmış olan unsurlar, günlük konuşma dilinin gerektirdiği ve kendiliğinden yerini bulmuş sözlerdir. Onun, bu unsurları kullanmak için bir çabası sezilmez.
Yaşın, Ada’da yaşanan olayları, kendi iç dünyasında özümseyerek, eserlerine yansıtmıştır. Özellikle şiirlerinde, yaşananları Kıbrıs dışında yaşayan tüm insanlara, bilhassa Anavatan’a aktarma ve duyurma çabası gözlemlenmektedir.
Şiirleri, edebiyatın sadece sanat için değil aynı zamanda toplum için de yapılması gerektiğini kanıtlar niteliktedir. Çünkü, savaşın ve yaşanan olayların baskısı altında Kıbrıs Türk halkı bulunduğu durumu ve yaşanılanları dünyaya duyurma çabası içindedir. Ancak, ağır baskı altında bulunan toplumun bunu yapmasına ihtimâl yoktur. İşte böyle bir dönemde, Yaşın’ın şiirleri, Kıbrıs Türk halkının sesi olmuştur. Savaşı yaşayan, tüm acılara ve yıkımlara şahit olan şair, yazdığı şiirleriyle Anavatan’a yaşananları aktarmıştır. Bu duygularla yazılan şiirlerde elbette ki Türk tarihinin büyük kahramanları ve yaşanan olaylar ona rehberlik etmiştir. Türk tarihine damga vurmuş önemli isimleri yâd ederek, Türk halkının bunlardan feyz alması gerektiğini ve karanlık günlerin ardından, büyük zaferlerin geleceğine dair inançlarını sıcak tutmasını sağlamıştır
Şiirlerini ve yazılarını Varlık dergisinde yayımlanan Yaşın’ın yayımlanan kitapları Bütün Kapılar Kapandı, Benim Vatanım, Kıbrıslı Kazım, Girne’den Yol Bağladık, Hödüknâme, Oğlum Savaş’a Mektuplar, Mehmetçik Kıbrıs’ta, Bayraktar Destanı, Önce Kuşlar Uyanıyor ve Mücahitler şeklindedir.
Yaşın, “Ayvasıllı Dokuz Esir” şiirinde de o zamanki ismi Ayvasıl olan ve bugünkü ismi de Türkeli olan köyde, 26 Aralık 1963 tarihinde katledilen dokuz esiri anlatmaktadır.
AYVASILLI DOKUZ ESİR
Güneşli bir gündü
1963 yılı
26 Aralık Perşembe.
Güneşli bir gündü
Kıbrıs adasının
Ayvasıl köyünde…
Köy meydanında
Bağlanmış dokuz esir.
Ayşe İbrahim on yaşında.
Yavrucuk bir ceylan gibi
Bakınır korkak korkak,
Bakınır çevresine…
Geceliği ile alıp getirmişler
Ayakları çıplak
Üşümüş Ayşecik
Sokulur ninesine.
Ninesi Ayşe Hasan
Altmış yaşında…
Beyaz başörtüsü içinde
Şişmiş uykusuz gözleri,
Renk yok yüzünde
Ve dudakları
Oynayıp durur biteviye…
Zavallı kadın
Bildiği bütün duaları
Okur çaresiz;
Elleri bağlı
Ellerini açamaz gökyüzüne…
Az ötede
Üç genci bağlamışlar birbirine…
İşte en uzunu
Ömer Hasan on dokuz yaşında.
Kıbrıs Türk Lisesi mezunu.
Nasıl da belli yüzünde
Çektiği korkunç acı;
İkinci genç Mehmet Hasan
Onyedi yaşında bir boyacı.
Kardeşiydi Ömer’in.
Ve Hüseyin Cemâl üçüncüsü,
İmtihan kazanıp Atatürk Enstitüsü;
Türkiye’ye gidip okudu,
Bu yıl bitti Sanat Okulu,
Tozpembe ümitlerle
Döndü köyüne,
Nerden bilsin Hüseyin,
Böyle düşüp gavurların eline
Köy meydanında bağlanacağını,
Rüyada görse inanmazdı…
İşte diğer esirler…
Mehmet Ali Ömer,
Elli yaşında…
Mustafa İsmail: kırk
Ve yetmişlik ihtiyar
İsmail Mustafa…
Hayır bitmedi daha;
Son esirin adı Mehmet Hasan.
Yaralanmış bir dipçikle,
Kan içinde saçsız başının tepesi,
Mehmet Hasan seksen yaşında
Ömer’le Mehmet’in dedesi…
Köy meydanında
Bağlanmış dokuz esir.
Ayvasıl köyünde sabah oldu,
Gün ışığı aydınlattı damları…
Oğlum Savaş,
Bundan sonra olanları
Anlatması güç…
Bir traktöre bağlandı dokuz esir
Ve başladı hazin bir yolculuk
Köy sokaklarında
Taşlara çarpa çarpa…
Bir traktörün arkasına
Bağlanmış dokuz kişi;
Ne kadın dinlediler ne ihtiyar ne çocuk
Sürüklediler kahkahalarla
Leş kargaları,
Sürüklediler kahkahalarla…
Dokuz suçsuz insanı.
Türk mezarlığına kadar.
Silah tehdidi altında
Gençlere kazdırıldı büyük bir çukur,
Kazdırıldı Mehmet’le Ömer’e,
Kazdırıldı Mustafa’yla Hüseyin’e
Kendi mezarları…
İlkin Ayşecik vuruldu,
Elleri bağlı Ayşeciğin,
Ayşecik on yaşında,
Ayşecik getirildi çukurun başına.
Rum itlerinden biri,
Dayadı küçük kızın ensesine tüfeği
Ve tetiği çekti
Acımadan…
Vurdular sıra ile
Elleri bağlı ihtiyarları.
Vuruldu Ayşe Hasan
Vuruldu Mehmet’le Ömer,
Vuruldu Mustafa’yla Hüseyin…
Gavurlar
Vahşi hayvan gibiydi.
Gözlerinde parıl parıl kin
Vurdular hepsini
Vurdular seksenlik ihtiyarı
Vurdular Ömer’le Mehmet’in dedesini!
Elleri bağlı üst üste ölüler
Çukurun içindeler…
Elleri bağlı üst üste
Gömüldüler…
Kıbrıs Adası’nın
Ayvasıl Köyü’nde…
© 2025. Bu makalenin / yazının içeriğinin telif hakları yazarına ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.
KAYNAKLAR
-, “Ayvasıllı Dokuz Esir”, https://tr.wikipedia.org/wiki/Tekke_Bahçesi_Şehitliği, Erişim Tarihi: 24.12.2024; Aysu Kırlar Uçar, “Kıbrıs’taki Siyasî Olayların Kıbrıslı Türk Şiirine Aksi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006; İrfan Paksoy, Türkistan’da Balkanlara Türk Dünyasından şairler ve Şiirler, Basılmamış Eser; Mustafa Terzioğlu, “Özker Yaşin”, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yasin-ozker, Erişim Tarihi: 24.12.2024; Sevgül Uludağ, “Hatırlayalım: Ayvasıl’da neler yaşanmıştı?...1”, 19.01.2018, https://www.yeniduzen. com/hatirlayalim-ayvasilda-neler-yasanmisti-1-11825yy.htm, Erişim Tarihi: 24.12.2024;
