GİRİŞ…
Aralık 2024 ayı sonu ile Ocak 2025 ayında Eura24 haber sitesindeki yazdığım son dört makaleden üçü Kıbrıs Türkünün bağımsızlık ve özgürlük mücadelesine aitti. Bahse konu üç makalenin devamı addedilebilecek bir önceki makalede Kıbrıs’taki tarihî arka plan, 1963 yılı sonundaki toplumlararası çatışmaların başlaması, Barış Gücü, Yeşil Hat ve Rum EOKA terör örgütünün Arpalık Köyüne saldırısına dek olan süreç ele alınmıştı. Bugünkü makalemde de Kıbrıs’ta Rum EOKA (Kıbrıslıların Millî Mücadele Örgütü) isimli tedhiş örgütü tarafından 6 Şubat 1964 tarihinde Arpalık köyüne yapılan baskın ve saldırı ile bu baskına gösterilen şanlı direniş esnasında öne çıkan bir bayan mücâhitten (mücâhideden) bahsedilmektedir.
ARPALIK KÖYÜ SALDIRISI…
Rumlar, Akritas Planı çerçevesinde 1964’ün ilk saldırı ve soykırımını 6 Şubat’ta Lefkoşa’nın güneydoğusunda, Akıncılar semtine çok yakın olan ve içerisinde 30-35 hâne olan Arpalık köyüne saldırarak yapmışlardır.
250 Rum saldırgan tarafından sarılan Arpalık köyünün direnişçileri; Rumların köye girip köyü yakıp yıkmasını engellemek için 6 adet piyade tüfeği, 1 adet sten, çok sınırlı mermileri, her birinin 20’yi geçmeyen fişek sayısı ve iki elin parmaklarının sayısını geçmeyen av tüfekleriyle kararlı bir silahlı direnişe sergilediler.
Rumların bu saldırısında Arpalık Köyündeki Türkler kendilerini savunurken zayiatı beş şehit (Hasan Mulla (70), oğlu Hasan Mulla (26), Mehmet Hüseyin (38), Osman Magrili (45) ve İsmail Musa (13) vermiş, iki yaralı ve (ikisi kadın olmak üzere) 5 kayıp olmuştur.
Etrafı Piroyi, Bodamya, Dali, Yeri ve Atalasa isimli Rum köyleri ile çevrili olan Arpalık köyünde çatışmalar 24 saat sürmüş, Rumların ağır silahlarına karşı direnen köylüler daha sonra, genç Mücahide Aysel Şaban’ın öncülüğünde yaralıları da alarak, altı kilometre yol yürüdükten sonra Akıncılar isimli Türk köyüne sığınmak zorunda kalmışlardı.
Kıbrıs basınında yer alan şu bilgi ise üzerinde hiç durulmamış konulardandır: Türkleri katliamdan korumak için gelen BM’ye mensup İngiliz askerleri ise araçlarından dışarı çıkmamışlardı.
Saldırıdan sonra terk edilmiş köye giden yabancı gazeteciler, gördükleri tablo karşısında çok etkilenmişlerdi. Rumların bu derece vahşet yaşatacaklarını tahmin edememişlerdi. Neredeyse bütünüyle yakılıp yıkılmış köydeki şehitlerin cesetlerinin hepsinin, küçükbaş ve büyükbaş hayvanların tümünün hem kurşunlanmış hem de yakılmış hâlleri onları çok etkilemişti.
ARPALIK DİRENİŞİNİN SİMGESİ BİR MÜCAHİDE
EOKA’nın Arpalık köyüne karşı giriştiği bu saldırıda köy sakinlerinden Mücahide Aysel Hanım da köydeki mücahit soydaşlarıyla silah kuşanarak görev almıştı.Arpalık Direnişi'nin simgesi olan Aysel Hanımın eşi ise daha önce köyünün girişinde Türk Mukavemet Teşkilatı saflarında nöbet tutarken kaçırılıp Rumlar tarafından şehit edilmişti. Bu genç kadın ise bir yandan eşinin yasını tutarken diğer yandan 16 yaşında dul ve hamile bir bayan olarak Kıbrıs'ta Türk varlığının korunması ve sürdürülmesinde en ön saflarda yerini almıştı.
EOKA’nın Arpalık köyüne karşı giriştiği saldırıda, elinde babadan kalma av tüfeğiyle soydaşlarıyla birlikte direnişe katılan Aysel Hanım’ın cesareti Kıbrıs Türk basınında olduğu kadar, Türkiye ve dünya basınında da geniş yer bulmuştu.
Başta İngiliz BBC televizyonu ve İngiliz gazeteleri olmak üzere, dünyanın önde gelen medya kuruluşları, o günlerde bu genç Türk kadınının, beş-on mücahitle birlikte Rum saldırganlara karşı direnişini günlerce geniş biçimde yansıtmıştı.
Çarpışmalar sırasında yaralananlardan Erdoğan Arpalıklı, o günleri anlatırken, gözyaşlarını tutamayarak şu ifadeleri dile getirmişti:
“Aysel Şaban tüfek elde en öndeydi. Hafif yaralı olduğumdan beni de korur pozisyondaydı. Zaten çocuk yaştan beri ovaya gittiğinden tüfek elinden düşmezdi ve çok iyi de kullanırdı. Sabanı katırlara koşar ve tarla sürer, ziraat işleriyle uğraşır, bahçelerde sebze üretirdi.”
Çok soğuk bir kış gecesinde savunma yaptıklarını anlatan Erdoğan Arpalıklı, ifadelerini şu şekilde sürdürür:
“Aysel 15 yaşında ya vardı ya yoktu. Evinin penceresinden köye yaklaşan ve ateş eden Rumlara karşılık vermeye başlamıştı. Mevzi denen bir şey yoktu ve bir nevi açık hedefti. Hatta annesi Nermin Hanım, ‘Aman kızım vuracaklar seni, in aşağı’ diyor ve aşağıya çekerken, o yine bildiğini okur, Rumlara ateşle karşılık vermeye devam ederdi. Amacı Rum saldırganları köye yaklaştırmamaktı”.
Akıncılar köyüne yaklaştıklarında, Aysel Hanımın köylülerden yardım istediğini belirten Erdoğan Arpalıklı, kendisini kastederek, “Abim yaralıdır, abimi vurdular” diye bağırdığını hatırlatıp ve kendisiyle birlikte diğer yaralılara da Akıncılar köyü halkının sahip çıktığını belirtmiştir.
SONUÇ…
Destansı Arpalık direnişinin şanlı mücâhidesi Aysel Hanım daha sonra TMT Mücahidi Derviş Dizlikoğlu ile evlenmiş ve soy ismi de Dzilikoğlu olarak anılır olmuştu.
Bu kanlı saldırıdan sonra 56 yıl daha yaşayan Mücâhide Aysel Dizlikoğlu 15 Ocak 2020 tarihinde ebediyete göçmüştü.
Merhumenin Cenaze töreninde, eşi ve Taşkınköy Muhtarı Derviş Dizliklioğlu, “Onunla, KKTC’deki yegâne mücâhide ve eşim olarak her zaman gurur duydum, saygı duydum” demişti.
Destansı Arpalık direnişinin şanlı mücâhidesi Aysel Dizlikoğlu’na saygı ve rahmetle…
© 2025. Bu makalenin / yazının içeriğinin telif hakları yazarına ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.
KAYNAKLAR
---, “Arpalık Direnişi’nin simgesi, Aysel Dizliklioğlu’nu kaybettik”, 16.01.2020, https://kibrisgazetesi. com/arpalk-direniinin-simgesi-aysel-dizlikliolunu-kaybettik/, Erişim Tarihi: 23.01.2025; ---, “Derviş Dizliklioğlu: “Onunla, KKTC’deki tek mücahide ve eşim olarak her zaman gurur duydum", 16.10.2020, https://www.kibrispostasi.com/c35-KIBRIS_HABERLERI/n308897-dizliklioglu-ve-gardiyanoglu-askeri-torenle-topraga-verildi, Erişim Tarihi: 23.01.2025; Cemal Akay, “Erdoğan Arpalıklı da, direnişin simgelerindendi“ 29.03.2011, https://kibrisgazetesi.com/ yazar/ akaycemal/konu/erdoan-arpalkl-da-direnişin-simgelerindendi/, Erişim Tarihi: 23.01.2025;İsmail Şahin, “Düşünceden Eyleme EOKA”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Sayı: 37, 2020, https: //dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1169630, Erişim Tarihi: 23.01.2025; KKTC Başbakanlık, “Başbakan Ersin Tatar Dizliklioğlu ve Gardiyanoğlu İçin Düzenlenen Cenaze Törenine Katildi", 16.10.2011, http://arsiv.basbakanlik.gov.ct.tr/, Erişim Tarihi: 23.01.2025; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Arpalık Şehitleri Anıldı”, https:// mfa.gov.ct.tr/tr/ arpalik-sehitleri-anildi/, Erişim Tarihi: 23.01.2025; Metin Fahrioğlu, “Arpalık Katliamı’nın 54’ncü Yıl Dönümünde Şehitlerimizi Anarken”, 08.02.2018, https://www.halkinsesikibris.com/arpalik-katliaminin-54ncu-yil-donumunde-sehitlerimizi-anarken, Erişim Tarihi: 23.01.2025; Oğuz Yücel, “1963-1974 Yılları Arasında Kıbrıs’ta Rumların Türklere Karşı Saldırıları Soykırım Olarak Değerlendirilebilir mi?” Harp Tarihi Dergisi, Sayı 4, Aralık 2021, https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/2558873, Erişim Tarihi: 23.01.2025; Sefa Karahasan, “Yeşil Hat yeşeriyor!”, 20.09.2014, https://www.milliyet. com.tr/ekonomi/yesil-hat-yeseriyor-1942797, Erişim Tarihi: 23.01.2025; Yakındoğu Üniversitesi, “Kıbrıs Türk Toplumunun Hafızasında Derin İzler Bırakan Arpalık, Ayvasıl, Muratağa-Sandallar Katliamları ile Erenköy Direnişini Resmeden Eserler Surlariçi Şehir Müzesinde…”, Erişim Tarihi: 23. 01.2025.
